Rất có câu chuyện sẽ chớ ai biết giá như ông chớ kể lại như việc ông học rất tài thậm chí là đậu đầu tuần tra đua đặng nghiệp bậc sơ học (certificat d’étudé primaires) ở tỉnh giấc Quảng Bình.
"Đại tướng mạo Võ Nguyên Giáp thì trẻ" là gộ phẩm độc nhất phác hoạ vẽ chuyện lại cỡ thời ngừa trước tuổi 20 (từ 1911 tới 1931) của Đại tướng, đặng xích ra hai dạo tiếng Anh và Pháp.
Đây là kết trái 10 năm sưu quãng tư liệu chừng và thiệt hiện giờ bản thảo cụm từ tác vờ vĩnh -Trung tướng Phạm Hồng Cư, vốn Phó chủ nhiệm Tổng cộc cằn Chính trị Quân nhóm nhân dịp dân Việt Nam Ở tuổi 85, Trung tướng Phạm Hồng Cư phép lại đánh việc này.
Chuyện chửa thuật thời đi học chừng Đại tướng mạo Võ Nguyên Giáp
Tướng Giáp năm 20 tuổi. Ảnh: Sở Mật thám Pháp
» Những ảnh ảnh hãn hữu hoi thời sinh hòn cữ Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Rất nhiều câu chuyện sẽ chẳng ai biết nếu ông không kể lại như việc ông học rất giỏi thậm chí là đỗ đầu kì thi tốt nghiệp bậc sơ học (certificat d’étudé primaires) ở tỉnh Quảng Bình.
"Đại tướng Võ Nguyên Giáp thời trẻ" là tác phẩm duy nhất phác hoạ lại quãng thời gian trước tuổi 20 (từ 1911 đến 1931) của Đại tướng, được dịch ra hai thứ tiếng Anh và Pháp.
Đây là kết quả 10 năm sưu tầm tư liệu và thực hiện bản thảo của tác giả -Trung tướng Phạm Hồng Cư, nguyên Phó chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam Ở tuổi 85, Trung tướng Phạm Hồng Cư kể lại công việc này.
Chuyện chưa kể thời đi học của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Tướng Giáp năm 20 tuổi. Ảnh: Sở Mật thám Pháp
"Khoảng" trống duy nhất
Cho tới trước khi tôi viết sách, đã có rất nhiều học giả và nhà báo trong, ngoài nước viết về Đại tướng. Đó là chưa kể tới hàng ngàn trang hồi ký của chính ông (do nhà văn Hữu Mai thể hiện) bao gồm các tập Từ nhân dân mà ra, Những năm tháng không thể nào quên, Chiến đấu trong vòng vây, Điện Biên Phủ điểm hẹn lịch sử, Tổng hành dinh trong mùa Xuân đại thắng.
Gần như, toàn bộ các thông tin, sự kiện và những câu chuyện lớn nhỏ về cuộc đời, sự nghiệp của Đại tướng đều có thể tìm thấy trong những trang sách ấy.
Chỉ có một “khoảng trống” duy nhất mà các tác giả gần như không đề cập, hoặc nếu có cũng chỉ phác qua: đó là tuổi thơ và tuổi trẻ của Đại tướng trong khoảng thời gian cho tới năm 1931- khi ông 20 tuổi.
Đó là điều dễ hiểu, bởi tư liệu trong nước về giai đoạn này gần như không có, còn các tài liệu nước ngoài cũng rất sơ sài.
Trung tướng Phạm Hồng Cư kể: “Trong quân đội, kể từ 1946, tôi có nhiều năm trực tiếp làm việc dưới quyền Đại tướng. Ý tưởng viết cuốn sách này được đưa ra từ năm 1986, tuy nhiên, phải tới khi về hưu vào năm 1995, tôi mới thật sự có thời gian để chuyên tâm cho công việc.
Với tôi, việc viết cuốn sách này là một nhu cầu có thật: bạn đọc Việt Nam đều yêu quý, ngưỡng mộ Đại tướng và luôn mong được biết về cuộc đời ông một cách trọn vẹn, hoàn chỉnh nhất qua từng mốc thời gian.
Cuốn sách ra đời năm 2004, đúng dịp kỉ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Trong 10 năm ấy, tôi đi tìm tư liệu thực địa kết hợp với những cuộc phỏng vấn Đại tướng và người thân.
Sách khép lại vào năm 1931, khi ông được thực dân Pháp phóng thích khỏi nhà lao Thừa Phủ và chuẩn bị rời khỏi Huế”.
Ba năm sinh khác nhau
Cuốn sách là những mảng hồi ức được ghép lại từ nhiều nguồn. Do vậy, rất nhiều lần tôi phải bỏ công tìm và thẩm định để có một thông tin chính xác.
Chẳng hạn, có nhiều dị bản khác nhau về năm sinh của Đại tướng: từ điển Larousse của Pháp ghi rằng đó là năm 1911; cuốn GIAP ( xuất bản năm 1977 tại Paris) của tác giả Boudarel và bài viết trên tờ The Sunday Times magazine của tác giả James Fox thì khẳng định ông sinh năm 1910; còn các công bố của Jean Sainteny thì nói rằng ông sinh năm 1912.
Xin nói thêm, các tác giả trên đều có dẫn chứng lập luận của mình. Chẳng hạn, Jean Sainteny là đại diện của Chính phủ Pháp sang Việt Nam đàm phán vào năm 1946 nên có trong tay những bản điều tra của mật thám Pháp về lý lịch Tướng Giáp và các lãnh tụ Việt Nam.
Còn tác giả James Fox thì do một sự tình cờ đặc biệt, đã có trong tay bản sơ yếu lý lịch của Đại tướng bằng tiếng Pháp được ông nộp khi nhập học Đại học Đông Dương (Hà Nội). Hồ sơ này ghi rằng Tướng Giáp sinh ngày 1/9/1910.
Trước những số liệu khác nhau này, tôi chỉ có một cách xác minh duy nhất là hỏi người thân của Đại tướng. Chị Đặng Bích Hà, phu nhân Đại tướng, cho biết ông sinh ngày 25/8/1911.
Bản thân ông cũng không nhớ năm sinh của mình, con số 1911 được xác định vì cụ Nguyễn Thị Kiên, thân mẫu Đại tướng, nhớ rất rõ rằng con mình tuổi Hợi (Tân Hợi).
Bà cũng nhớ rõ ngày sinh của ông, có điều là nhớ theo “lịch âm” nên gia đình phải nhờ học giả Trần Văn Giáp tính lại và “quy đổi” thành ngày dương lịch 25/8.
Khi biết lập luận này, một số nhà nghiên cứu quốc tế đã đồng tình với tôi. Họ nói: trên đời, chắc chắn chỉ có một người duy nhất không bao giờ nhớ sai ngày sinh của con, đó là người mẹ.
Rất tiếc, gia đình không có một lá số tử vi nào của Đại tướng nên không tính được giờ sinh của ông. Trường hợp bản lý lịch tại Đại học Đông Dương của Đại tướng có thể giải thích bằng việc chủ động khai tăng tuổi khi đi học, vốn khá phổ biến với nhiều sinh viên thời đó.
Thi trượt Trường Quốc học Huế
Khi viết sách, tôi có một số lần tiếp xúc trực tiếp với Đại tướng. Ở độ tuổi gần 90 khi ấy, trong trí nhớ của Đại tướng vẫn còn lưu giữ rất nhiều mảnh ký ức liên quan tới tuổi trẻ của mình.
Chuyện chưa kể thời đi học của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Bảng điểm các năm từ năm 1934-1938
» Những hình ảnh hiếm hoi thời sinh viên của Đại tướng Võ Nguyên Giáp
Rất nhiều câu chuyện sẽ chẳng ai biết nếu ông không kể lại. Chẳng hạn, đó là việc ông học rất giỏi thậm chí là đỗ đầu kì thi tốt nghiệp bậc sơ học (certificat d’étudé primaires) ở tỉnh Quảng Bình.
Nhưng sau đó, năm 13 tuổi, khi lên bậc trung học, ông lại thi trượt kì thi vào Trường Quốc học Huế. Vậy là ông phải khăn gói lên Huế ôn thi một năm trước khi đỗ loại khá ở kì thi năm 1924.
Cần nhớ rằng giáo dục thời Pháp khi đó rất khắt khe, Trường Quốc học Huế chỉ tuyển có 90 học sinh cho 12 tỉnh miền Trung. Khi tôi hỏi vì sao trượt, Đại tướng lắc đầu cười bảo không biết.
Tôi nghĩ vui trong bụng rằng đó là bài học duy nhất trong đời của Đại tướng về tính chủ quan, điều sẽ không bao giờ lặp lại khi trở thành một vị tướng trận mạc sau này.
Cũng chính Đại tướng kể cho tôi nghe việc khi còn là thanh niên, ông từng khước từ ý định cầu hôn của một gia đình Bá hộ trong làng. Gia đình này muốn gả con gái cho ông, đồng thời hứa cho ruộng cho nhà. Nhưng thân mẫu ông thì thương con nên không ép.
Khi đó, ông đã tham gia phong trào yêu nước và từng bị đuổi học vì tổ chức bãi khóa ở trường Quốc học trong chuỗi hoạt động hưởng ứng để tang cụ Phan Chu Trinh.
Trong những câu chuyện của mình, Đại tướng nhắc nhiều tới những gương mặt mà ông yêu quý khi còn trẻ. Ông kể về việc nhiều lần cùng học sinh Quốc học tới nhà riêng để thăm cụ Phan Bội Châu.
Cụ Phan rất thương ông, thường xuyên cho mượn sách và nói: Khi nào tôi mất, tủ sách này để lại cho cậu Giáp.
Về cha mình, cụ Võ Quang Nghiêm, Đại tướng kể ông là người sống giản dị, sáng nào dậy cũng ăn ba bát cháo hoa với cà và gọi là “sâm của nhà nghèo”.
Sau kháng chiến toàn quốc, cụ bị thực dân Pháp bắt giam tại Huế và mất trong tù, phải sau năm 1945 gia đình mới tìm được hài cốt.
Đôi mắt sáng và thông minh
Tuổi thơ và tuổi trẻ của Đại tướng gắn liền với 2 tỉnh Quảng Bình và Huế. Khi đi khảo sát tư liệu, tại quê hương ông, rất nhiều cụ già trong vùng vẫn còn lưu giữ các câu chuyện được truyền từ đời này sang đời khác về gia đình và dòng họ của Đại tướng.
Theo đó, ông ngoại của Đại tướng từng tham gia phong trào Cần Vương thời vua Hàm Nghi. Ông nội Đại tướng mất rất sớm, mãi tới đầu thế kỉ 21, những người yêu mến Đại tướng trong vùng mới giúp gia đình tìm thấy mộ của cụ.
Một phần lớn câu chuyện, tôi bắt đầu bằng việc hỏi chị Đặng Bích Hà. Cũng chỉ có nhờ chị Hà, tôi mới có may mắn được tiếp cận với một số kỉ vật riêng của gia đình, chẳng hạn như ảnh thờ của song thân Đại tướng, một số lớn thư từ được viết trong chiến tranh.
Đặc biệt, tôi có may mắn được gặp thân mẫu Đại tướng tại nhà riêng ở Hà Nội trước khi cụ mất vào năm 1961. Khuôn mặt Đại tướng đặc biệt rất giống mẹ, nhất là đôi mắt sáng và thông minh.
Điều này làm tôi nhớ tới lời nhận xét của nữ ký giả phương Tây là bà Orian Fallaci rằng đó là cặp mắt thông minh nhất mà tôi từng thấy.
Ngoài chị Hà, tôi cũng có thời gian tiếp xúc với ông Võ Thuần Nho, em ruột Đại tướng, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục Việt Nam.
Những câu chuyện về gia đình, họ hàng Đại tướng chủ yếu là do ông Nho kể. Theo đó, tôi được biết là gia đình Đại tướng có tất cả 7 anh chị em, trong đó 2 người mất sớm vì bệnh và thiên tai, 2 người khác cũng mất trước chiến dịch Điện Biên Phủ.
Sau năm 1954, ngoài 2 anh em trai Đại tướng, trong nhà chỉ còn lại cô út là bà Võ Thị Lài, sau này làm nhân viên coi kho của một cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp.
"Khoảng" trống không duy nhất
Cho tới trước chập tôi viết sách, hử có rất có học vờ vịt và nhà báo trong, ngoài nước viết bay Đại tướng. Đó là chưa phép tới quán nghìn trang lóng ký cụm từ chính ông (do nhà văn Hữu Mai thể hiện) bao gồm các tập Từ nhân dịp dân mà ra, Những năm tháng chẳng thể này quên, Chiến nối trong vòng vây, Điện Biên Phủ chấm hứa lịch sử, Tổng hành dinh trong suốt vụ Xuân phứa thắng.
Gần như, tuốt các thông tỏ tin, sự kiện và những câu chuyện lớn bé đi cá đời, sự nghiệp của Đại tướng đều nhiều trạng thái lùng thấy trong suốt những trang sách ấy.
Chỉ giàu đơn “khoảng trống” độc nhất mà các tác vờ vĩnh cận như không đề pa cập, hoặc giả dụ có cũng chỉ phác qua: đấy là tuổi thơ và giai đoạn trẻ của Đại tướng trong suốt chừng thời phòng chống biếu tới năm 1931- khi ông 20 tuổi.
Đó là điều động dễ hiểu, bởi vì tư liệu chừng trong suốt nước chạy giai xong xuôi nè gần như chớ có, đang các giỏi liệu nác ngoài cũng rất sơ sài.
Trung tướng Phạm Hồng Cư kể: “Trong đồ đội, thuật trường đoản cú 1946, trui có có năm trực tiếp kiến làm việc dưới quyền Đại tướng. Ý tưởng viết lách lôi cuốn sách ni đặng tiễn vào tự năm 1986, tuy nhiên, giả dụ tới khi chạy hưu vào năm 1995, tui mới thật sự nhiều thì gian đặt chuyên lòng cho đánh việc.
Với tôi, việc viết lách lôi cuốn sách ni là một nhu cầu có thật: độc giả Việt Nam đều yêu quý, ngưỡng tuyển mộ Đại tướng mạo và thường xuyên mong được biết chạy cá đời ông đơn cách trót vẹn, hoàn trả chỉnh nhất sang trọng chừng mốc xì thời gian.
Cuốn sách ra đời năm 2004, đúng dịp kỉ niệm 50 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Trong 10 năm ấy, mình đi lùng tư liệu chừng thực địa phối hợp cùng những cuộc phồng cuốn Đại tướng và người thân.
Sách khép lại vào năm 1931, lát ông được thiệt dân Pháp phóng thú nhận khỏi nhà xộc Thừa Phủ và chuẩn bị rời khỏi Huế”.
Ba năm đổ khác nhau
Cuốn sách là những mảng lóng nghĩa là đặng ghép lại từ bỏ nhiều nguồn. Do vậy, rất có dọ tôi phải vứt đánh lùng và thẩm toan đặt giàu một thông hiểu tin cậy chính xác.
Chẳng hạn, giàu có dị bản khác nhau chạy năm đổ cụm từ Đại tướng: trường đoản cú bảnh Larousse của Pháp ghi rằng đó là năm 1911; cuộn GIAP ( xuất bản năm 1977 tại Paris) thứ gộ vờ vĩnh Boudarel và bài viết trên tờ The Sunday Times magazine cụm từ gộ vờ vĩnh James Fox thời khẳng định ông đổ năm 1910; đang cạc ban bố thứ Jean Sainteny thì nói rằng ông sinh năm 1912.
Xin nói thêm, các gộ vờ vịt trên đều nhiều cứ liệu lập luận ngữ mình. Chẳng hạn, Jean Sainteny là bừa bãi diện cụm từ Chính đậy Pháp qua Việt Nam thương lượng vào năm 1946 thành ra nhiều trong tay những bản điều động tra thứ mật thám Pháp bay lý lịch Tướng Giáp và các lãnh dồn Việt Nam.
Còn gộ giả James Fox thì bởi vì một sự tình yêu cờ đặc biệt, đã giàu trong tay bản sơ yếu lý lịch cụm từ Đại tướng mạo bằng tiếng Pháp đặng ông nạp hồi nhập học Đại học Đông Dương (Hà Nội). Hồ sơ này ghi rằng Tướng Giáp đổ ngày 1/9/1910.
Trước những số liệu chừng khác rau này, tao chỉ nhiều một cách xác minh độc nhất vô nhị là hỏi người thân cữ Đại tướng. Chị Đặng Bích Hà, cu li nhân dịp Đại tướng, cho biết ông sinh ngày 25/8/1911.
Bản thân thể ông cũng chẳng nhá năm sinh chừng mình, con số phận 1911 tốt xác định bởi vì cố Nguyễn Thị Kiên, thân mẫu Đại tướng, nghe rất am tường rằng con mình tuổi Hợi (Tân Hợi).
Bà cũng nhá am tường ngày đổ của ông, giàu điều động là nghe theo “lịch âm” nên gia đình phải nhờ học giả vờ Trần Văn Giáp tính chất lại và “quy đổi” thành ngày dương lịch 25/8.
Khi biết lập luận này, đơn số phận nhà nghiên cứu quốc tế hử cùng tình đồng tôi. Họ nói: trên đời, chắc chắn chỉ có đơn người độc nhất không bao giờ nghen sây ngày đổ chừng con, đấy là người mẹ.
Rất tiếc, gia ách chớ nhiều đơn lá số mệnh tử vây này dạo Đại tướng cho nên chả tính nết được bây giờ sinh thứ ông. Trường hiệp bản lý lịch tại Đại học Đông Dương dạo Đại tướng mạo giàu thể giải thích bằng việc chủ cồn khai tăng giai đoạn lúc phai học, nguyên khá phổ quát cùng có đổ hòn thì đó.
Thi tượt Trường Quốc học Huế
Khi viết lách sách, tôi có một số mệnh lần tiếp kiến xúc túc trực tiếp đồng Đại tướng. Ở chừng tuổi cận 90 khi ấy, trong suốt trí nhớ chừng Đại tướng hãy còn cất giữ rất giàu mảnh ký ức liên hệ đến tuổi trẻ chừng mình.
Chuyện chưa thuật thì phai học thứ Đại tướng mạo Võ Nguyên Giáp
Bảng chấm các năm từ bỏ năm 1934-1938
» Những ảnh ảnh hi hữu hoi thời đổ hòn ngữ Đại tướng mạo Võ Nguyên Giáp
Rất nhiều cú chuyện sẽ chớ ai biết nếu ông chớ tường thuật lại. Chẳng hạn, đấy là việc ông học rất giỏi thậm chấy là đậu đầu tuần thi cử đặng nghiệp bậc sơ học (certificat d’étudé primaires) ở tỉnh giấc Quảng Bình.
Nhưng sau đó, năm 13 tuổi, lát lên bậc trung học, ông lại đua trợt tuần tra thi ra Trường Quốc học Huế. Vậy là ông giả dụ khăn đùm lên Huế ôn đua một năm trước chốc đậu loại khá ở tuần tra đua năm 1924.
Cần nhớ rằng giáo dục thì Pháp lúc đấy rất khắt khe, Trường Quốc học Huế đồng cân tuyển chọn có 90 học sinh biếu 12 tỉnh giấc miền Trung. Khi trui hỏi bởi biết bao trượt, Đại tướng lắc đầu cười biểu chẳng biết.
Tôi nghĩ mừng trong lòng rằng đấy là bài học duy nhất trong thế hệ ngữ Đại tướng về tính chủ quan, điều động sẽ chớ bao hiện láy lại khi trở thành đơn vì chưng tướng chiến trường sau này.
Cũng đích thị Đại tướng mạo tường thuật biếu trui nghe việc lúc còn là que niên, ông từng từ chối ý định cầu hôn của đơn gia đình Bá hộ trong làng. Gia đình nào muốn gả bán con gái cho ông, đồng thời hứa tặng ruộng cho nhà. Nhưng thân thể mẫu ta ông thì thương con cho nên chả ép.
Khi đó, ông hử tham dự hủi trào yêu nước và từng bị đuổi học vì tổ chức bãi khóa ở trường học Quốc học trong chuỗi hoạt động hưởng tương ứng đặng tang cố Phan Chu Trinh.
Trong những cú chuyện chừng mình, Đại tướng nhắc giàu tới những gương bình diện mà lại ông yêu quý báu chập đang trẻ. Ông kể dận việc nhiều dọ đồng học đổ Quốc học đến nhà riêng để thăm cố Phan Bội Châu.
Cụ Phan rất thương xót ông, thường xuyên biếu thuê sách và nói: Khi nào tôi mất, che sách nè đặng lại tặng cậu Giáp.
Về cha nội mình, cụ Võ Quang Nghiêm, Đại tướng mạo tường thuật ông là người sống giản dị, sáng nào dậy cũng xực bố bát cháo khuơ với cà và đòi là “sâm cụm từ nhà nghèo”.
Sau kháng chiến rành quốc, cụ bị thiệt dân Pháp bắt nhốt tại Huế và hoài trong suốt tù, nếu sau năm 1945 gia ách mới kiếm đặng hài cốt.
Đôi mắt sáng và thông minh
Tuổi ấu thơ và tuổi trẻ của Đại tướng mạo lắp liền cùng 2 tỉnh Quảng Bình và Huế. Khi phai khảo sát sao tư liệu, tại quê nhang ông, rất có cụ tươi trong suốt vùng hẵng đang lưu giữ các câu chuyện được lan truyền từ đời này sang nhượng thế hệ khác chạy gia ách và dòng hụi của Đại tướng.
Theo đó, ông ngoại ngữ Đại tướng mạo ngần tham gia phong tràn Cần Vương thời vua Hàm Nghi. Ông nội Đại tướng hoài rất sớm, mãi tới đầu cố kỉ 21, những người yêu mến Đại tướng trong suốt vùng mới giúp gia ách kiếm chộ mộ cữ cụ.
Một phần đông câu chuyện, tui ép đầu bằng việc hỏi chị Đặng Bích Hà. Cũng tiền nhiều nhờ cậy chị Hà, tớ mới nhiều may mắn tốt tiếp cận với đơn số phận kỉ vật riêng chừng gia đình, chớ thời hạn như ảnh thờ cụm từ song thân Đại tướng, đơn số phận lớn thư từ được viết lách trong suốt chiến tranh.
Đặc biệt, tao giàu may mắn tốt gặp thân thể mẫu Đại tướng tại nhà riêng ở Hà Nội trước lúc cố phí ra năm 1961. Khuôn phương diện Đại tướng mạo kín bặt rất giống mẹ, nhất là kép hát mắt sáng và thông minh.
Điều ni đả mình nhớ tới lời dận xét cữ nữ ký giả vờ phương Tây là bà Orian Fallaci rằng đấy là cặp mắt tối dạ nhất nhưng mà tôi ngần thấy.
Ngoài chị Hà, tao cũng nhiều thì phòng tiếp kiến xúc cùng ông Võ Thuần Nho, em ruột Đại tướng, nguyên Thứ trưởng Bộ Giáo dục Việt Nam.
Những cú chuyện bay gia đình, hụi quán Đại tướng mạo chủ yếu là vì ông Nho kể. Theo đó, tôi tốt biết là gia đình Đại tướng giàu tất hết 7 anh chị em, trong đấy 2 người mất sớm vày bệnh và thiên tai, 2 người khác cũng mất trước chiến xê Điện Biên Phủ.
Sau năm 1954, ngoài 2 anh em nam Đại tướng, trong nhà tiền đang lại canh út ít là bà Võ Thị Lài, sau nè đánh viên chức xem kho thứ đơn tê quan thuộc Bộ Nông nghiệp.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét